Recent brachten het NJi en de VNG een publicatie uit over outcome-sturing in de jeugdhulp[1]. Deze publicatie leest als een eenvoudige handreiking: benut de drie genoemde criteria, gebruik de tien tips voor het realiseren ervan en dan komt het goed. Ik zet daar een heel groot vraagteken bij.
Zorg voor jeugd is altijd relationeel en daarmee maatwerk! Wanneer gemeenten vanaf de zijlijn gaan toekijken of het verloopt zoals in criteria, indicatoren en processen vooraf is vastgelegd, zijn we terug bij af. Als er iets is wat in de achterliggende decennia duidelijk is geworden in de jeugdhulp, dan is het wel dat deze benadering niet werkt. Ter onderbouwing verwijs ik naar de omvangrijke studie die René Clarijs heeft gebundeld in zijn proefschrift ‘Tirannie in de jeugdzorg’.
Jeugdhulp is maatwerk. Vanuit die blikrichting heeft outcome-sturing het meeste kans als het zicht richt op cliëntniveau. Het NJi hanteert de indicatoren ‘uitval, tevredenheid over het nut van de hulp en doelrealisatie’. Onlangs[2] verscheen er een maatschappelijke Business Case Gezinshuizen. Hierin zijn de economische en maatschappelijke kosten en baten, van in dit geval gezinshuizen, vergeleken, om zo de waarde ervan vast te stellen. Uit deze business case blijkt dat economisch en maatschappelijk rendement vooral tot stand komt door doelgericht handelen op drie domeinen: versterken van het vermogen om zelfstandig te wonen, versterken van het vermogen om toegang te krijgen tot de arbeidsmarkt en het versterken van het sociale netwerk rond een jongere. Belangrijke resultaten van en voor een cliënt.
Ik hoop dat gemeenten actief het speelveld van de jeugdhulp willen betreden en niet genoegen nemen met een rol als toeschouwer aan de zijlijn. Ik denk dat gemeenten meer tot hun doel en bestemming komen als ze actief bijdragen aan zelfstandig wonen, werken en samenleven van kinderen en jongeren. En inderdaad, dat kan leiden tot minder uitval, tot tevredenheid over het nut van de hulp en uiteindelijk ook aan de doelrealisatie.
Mijn advies aan gemeenten is dan ook: doe mee! Richt de focus op versterken van vermogens tot zelfstandig wonen en werken en het creëren van sociale netwerken.
[1] http://www.nji.nl/nl/Outcoming-sturing-in-de-jeugdhulp.pdf
[2] Maatschappelijke Business Case Gezinshuizen, maart 2015