Doelmatigheid van zorg zit ‘m in de relatie

[1] las ik dat de sterke uitgavengroei in de Nederlandse gezondheidszorg heeft bijgedragen aan een toegenomen levensverwachting, maar dat andere effecten onduidelijk zijn. Ik realiseerde mij opnieuw waar een foute focus toe leidt.

Johan Mackenbach, hoogleraar maatschappelijke gezondheidszorg in Rotterdam, concludeerde tijdens het slotsymposium van de RVZ: “De hoge zorguitgaven zijn gepaard gegaan met middelmatige gezondheidsuitkomsten”. Hij plaatst een kritische noot bij de doelmatigheid van de zorg. “Het is teleurstellend dat nog grotendeels onbekend is wat de stijging van uitgaven heeft opgeleverd aan gezondheidswinst of betere kwaliteit van leven.” Mackenback stelt dat er iets schort aan de informatievoorziening door statistiek en onderzoek. “Hoe kan van politici verwacht worden dat ze verstandige besluiten nemen, wanneer de uitkomsten van de zorg niet worden gemeten?”
Kees Vendrik, lid van het college an de Algemene Rekenkamer plaatst de opmerkingen van Mackenbach in een bredere context: “Er gaat te veel aandacht uit naar de vraag of geld rechtmatig is besteed. De vraag naar doelmatigheid is onvoldoende belegd”. Wim Groot, hoogleraar gezondheidseconomie aan de Universiteit van Maastricht,  pleit voor meer ruimte voor arbeidsbesparende innovaties en tijdig investeren in het redzaam houden van ouderen.

Toen ik bovenstaande uitspraken las, zag ik wederom waar een foute focus toe leidt. Tot niks…
De focus op de verzamelde cijfers en gegevens leidt tot sturing in een schijnwereld. De overheid moet het hoofd niet afwenden van de werkelijke praktijk. Doelmatigheid van zorg is in alle care-varianten vooral een relationeel gebeuren! Dáár moet secuur gekeken worden wat doelmatigheid bevordert.

In dat kader kan ik wel iets met die uitspraak van Wim Groot: het realiseren van arbeidsbesparende innovaties en redzaam houden. Wanneer ik dat overzet naar de uithuisplaatsingen binnen de Jeugdzorg kom ik op:

• inhuisplaatsen als arbeidsbesparende innovatie en
• talentontwikkeling als middel tot redzaamheidsvergroting.

De overheid kan op het eerste domein doelmatigheid vergroten door een gericht legitimiteitsonderzoek te doen naar de bestaande praktijk. (zie daarvoor mijn voorgaande blog: “Meer en beter…”).
Binnen het tweede domein (redzaamheid), kan de overheid de doelmatigheid substantieel vergroten door de invoering van een nieuw verplicht vak op de basisschool en voortgezet onderwijs, n.l. “samenwerkingskunde”.

[1] Doelmatigheid zorguitgaven is beperkt, Zorgvisie, 5 juni 2015