Normaliseren is één van de kernthema’s in de transformatie van de jeugdzorg. In de huidige praktijk vindt de hulp aan kinderen veelal plaats in de sociale omgeving of wordt buiten die sociale omgeving geboden en is duur en gespecialiseerd.
De RMO (Raad voor Maatschappelijke Ontwikkeling) onderbouwt in haar briefadvies “Samen verder, verder samen” (november 2014) dat het ook anders kan. Zij bepleit een breder perspectief op normaliseren. Het gaat er niet om te ontkennen dat problemen verergeren of onherstelbaar worden als hulpverlening te laat komt of dat gezinnen soms jaren aanmodderen met ontoereikende hulp.
Het gaat om de zienswijze dat kwetsbaarheid bij het leven hoort en zeer complexe problematiek rondom opvoeden en opgroeien daar dan ook niet van uitgesloten zijn.
Deze zienswijze opent het venster naar een andere kijk op hulp en opvoeden. Het gebruik van gespecialiseerde zorg hoort in die zin bij een fase van kwetsbaarheid. Niet het oplossen van problemen staat centraal, maar het ontzorgen en normaliseren van de situatie rond kinderen. Het gaat om het herstel van het gewone leven.
Normaliseren appelleert eraan het ‘gewone’ leven altijd in beeld te houden, ongeacht de situatie van het kind en het gezin, ongeacht de hoeveelheid specialistische zorg. Ik heb dat sterk herkent in de eigen praktijk toen we ons minder gingen richtten op de problemen van kinderen, maar bewust vragen gingen stellen als ‘Waar wil je naar toe werken?’. Door vasthoudend te zijn in die vraagstelling, activeer je (onvermoede) krachten bij kinderen met complexe vragen.
Deze benadering heeft ook consequenties voor de wijze waarop we de zorg organiseren. Professionals moeten kunnen schakelen tussen formele kaders en het alledaagse. Van organisaties vraagt dat om vooral ‘lerende’ organisaties te zijn: de bereidheid, de houding en de mogelijkheid om als organisatie bij te stellen op basis van voortdurende reflectie.
Binnen Gezinshuis.com proberen we dat te praktiseren door voortdurend methodische te reflecteren op het eigen handelen. De daarop volgende stap ‘wat betekent dit voor de wijze waarop ik de opvoeding organiseer’, is ook voor ons een flinke stap. Je moet immers wel de bereidheid en het vermogen hebben om jezelf onder ogen te zien… Ook dat hoort bij normaliseren.